Geen enkele door de mens gemaakte lichtbron is identiek aan de straling van de zon, ieder lichtsysteem heeft andere eigenschappen. Uit onderzoek is bekend welke lichtkleuren planten nodig hebben per stadium van groei en bloei. Om te groeien hebben planten relatief veel blauw licht nodig en om te bloeien veel rood licht. Deze kleurverschillen in het daglicht worden veroorzaakt door de kleurfiltering van de atmosfeer, die afhankelijk is van de instralingshoek van de zon. In de herfst is het licht daarom roder en in de lente is er meer blauw licht. Het doel van kweeklampen is de gebruikte energie om te zetten naar een voor planten zo bruikbaar mogelijk licht. De efficiëntie hiervan wordt voor het belichten van verblijfsruimten voor mensen aangeduid in lumen. De efficiëntie voor het belichten van planten wordt aangeduid in micro-mol (µmol).
► Gloeilamp 8 -12 lumen per Watt
► Halogeenlamp 20 - 25 lumen per Watt
► Spaarlampen 60 - 80 lumen per Watt
► Fluorescentielamp 60 - 90 lumen per Watt
► Inductielamp 70 - 90 lumen per Watt
► Metaalhalogeenlamp 70 - 100 lumen per Watt
► Natriumlamp (Sodium) 120 - 140 lumen per Watt
► Sulphur plasma lamp 140 lumen per Watt
► Ledlamp 24 - 254 lumen per Watt
Energiezuinige belichting vraagt om lichtbronnen die met zo weinig mogelijk energie zoveel mogelijk, voor planten bruikbaar, licht opleveren. En dat is niet langer de natriumlamp, maar de high power LED lamp.
Een LED lamp is opgebouwd uit een groep van LEDs (licht-emitterende diodes). Voor het belichten van planten hebben met name het blauwe en rode deel van het lichtspectrum veel invloed op het floreren van de planten. Diverse onderzoeken uitgevoerd door o.a. de TU Delft en de Universiteit van Wageningen hebben aangetoond dat de gewasproductie met LED lampen aanzienlijk verbetert.
Bij het licht voor planten wordt vaak gesproken over PAR licht, maar waar het werkelijk om gaat, is de PPFD-factor (Photosynthetic Photo Flux Density). Deze laatste wordt gemeten in µmol, waarbij rode LEDs de hoogste efficiëntie hebben, tot wel 3,5 µmol/J (= per Watt)! Micro-mol's zijn energiepakketjes die gemeten worden aan het aantal van die pakketjes welke per seconde een oppervlakte van 1 m² bereiken.
Met andere woorden: de in LEDs gepompte energie kan volledig ten goede komen aan de belichting van planten, waardoor tot wel 50 procent energie bespaard kan worden.
Kweken met LED verlichting heeft naast energiebesparing en een lange levensduur nog een aantal zeer grote voordelen. Omdat er slechts beperkt warmte wordt gegenereerd, is het kweken met led lampen geheel brandveilig, wat bij traditionele kweeklampen altijd een heikel punt is. Hierdoor kun je met LED kweeklampen tot vlak boven het gewas belichten, zonder degeneratie of verbranding van het bladerdek en de planttoppen. Andere voordelen zijn dat er geen dure schakelapparatuur, ventilatie- en koelsystemen nodig zijn. Maar misschien is het mooiste nog wel dat de planten er onder goede LED kweeklampen veel gezonder en vitaler bijstaan in vergelijking met HPS belichting!
Spectrabox was de eerste LED kweeklamp uitgevoerd met full-spectrum belichting.
De resultaten met het 8-kleurige spectrum van de eerste Spectrabox uit 2008 waren zo veelbelovend, dat andere fabrikanten dit volledige spectrum al snel overnamen. Tegenwoordig zijn bijna alle LED kweeklampen voorzien van een full-spectrum.
Voor productinformatie en prijzen van de gehele Spectrabox BB serie, klikhier!
Bovenstaande Spectrabox BB heeft een LED vermogen van 400W en verbruikt slechts 215 Watt aan stroom. De 400W Spectrabox BB geeft meer voor planten bruikbaar licht dan een 400W HPS lamp. Een 400W HPS lamp (met ballast) verbruikt daarentegen gemiddeld 450 Watt, waardoor een energiebesparing wordt gerealiseerd van meer dan 50%.
CMH staat voor Ceramic Metal Halide en is zeer vergelijkbaar met een HPS lamp. Het is ook een hogedruklamp, heeft ook een aparte ballast nodig en geeft ook erg veel licht!
Het mooie aan de CMH lamp is dat dit licht veel geschikter is voor plantbelichting dan een HPS lamp en dat zie je dan ook terug aan de vitaliteit van de planten en aan de kwaliteit én kwantiteit van de vruchten.
Bovenstaande 630W HortiLight CMH verbruikt circa 670 Watt aan stroom en geeft net zoveel voor planten bruikbaar licht als een 1000W HPS lamp. Een 1000W HPS lamp (met ballast) verbruikt gemiddeld 1100 Watt, waardoor een energiebesparing wordt gerealiseerd van 40%.
Zowel in de glastuinbouw als (bij het voor dierenwelzijn belichten) in de veeteelt is men zeer onder de indruk van de Sulphur Plasma lamp en wordt er gesproken over kunst zonlicht.
Het spectrum van deze plasmalamp komt dichter in de buurt van zonlicht dan alle andere lampen. Driekwart van het licht zit in het PAR gebied tussen de 400 en 700 nanometer. De Sulphur Plasma kweeklamp produceert vrijwel geen ultraviolet licht en alleen het juiste infrarode licht welke nodig is voor de plantprocessen van een gezonde plant.
Nevenstaande 1000W Sulpur Plasma lamp belicht een zeer groot oppervlak, vergelijkbaar met 2 stuks 1000 Watt HPS lampen. Vanwege de enorme lichtkracht adviseren wij een afstand van minimaal 100cm tussen lamp en planten.
Inductie kweeklampen zien eruit als TL-buizen. Echter hebben Inductie lampen een bijna oneindige levensduur tot 100.000 uur. Omdat ze geen gloeidraad of elektroden bezitten geven Inductie lampen slechts beperkt warmte af, wat natuurlijk een groot voordeel is bij het kweken.
Inductie bloeilampen hebben een lage kleurtemperatuur tussen 2100K en 2700K en worden bij voorkeur niet zwaarder uitgevoerd dan 300 Watt. Dit omdat de stabiliteit van de lage kleurtemperatuur moeilijker is te garanderen bij lange buislengtes.
Inductie groeilampen hebben een kleurtemperatuur van circa 6500K. Een hoge kleurtemperatuur is eenvoudiger aan te sturen, zodat langere buislengtes hierbij geen probleem zijn en dus ook voor zwaardere varianten tot 500 Watt kan worden gekozen.
Inductielampen hebben de ideale PAR en PUR. PAR staat voor ‘Photosynthetic Available Radition’ en PUR staat voor ‘Photosynthetic Useable Radiation’.
Al het licht dat planten krijgen, binnen de frequentieband van 400-700 nanometer, noemen we PAR, ofwel al het licht dat beschikbaar is voor de fotosynthese. PUR is het licht dat planten ook daadwerkelijk gebruiken voor fotosynthese en dat is lang niet al het licht dat ze krijgen.
In de groeifase, hebben planten meer behoefte aan blauw licht met een kortere golflengte (circa 400 tot 480 nanometer, dus de 6500K lamp). In de bloeifase hebben de planten juist meer rood licht (620 tot 720 nanometer) nodig, dus een lamp met een kleurtemperatuur tot 2700K.
Omdat inductielampen aan het lampoppervlak slechts beperkt warm worden, kunnen de planten tot vlak onder onder de lamp doorgroeien. Omdat de planten geen last hebben van hitte transpireren ze minder, waardoor het bijvoeden om stressverschijnselen te compenseren hier overbodig is. Daarbij komt nog dat de fotosynthese bij het gebruik van deze lampen veel efficiënter plaatsvindt vanwege het goed afgestemde lichtspectrum. Ook dit resulteert weer in een besparing op water en voedingsstoffen.
In de kassenbouw wordt nog steeds veel gebruik gemaakt van HPS kweekverlichting, zoals de Philips SonT lampen. HPS lampen hebben een efficiëntie van circa 1,85 µmol/J en stralen hoofdzakelijk licht uit in het gele en rode spectrum. Dit spectrums is echter vrij onvolledig, waardoor HPS lampen bij voorkeur als assimilatielampen naast zonlicht worden ingezet.
Een ander nadeel van HPS lampen is dat het licht rondom wordt afgestraald. Het indirecte licht moet dan weer via een reflector op de planten worden gericht. Hierbij gaat veel licht verloren, vooral wanneer de reflector niet regelmatig wordt opgepoetst.
Nevenstaande HPS Reflector kweeklamp heeft aan de binnenzijde van het glas een reflectielaag. Aangezien deze laag zich in het vacuüm van het glas bevindt, wordt de reflector niet aangetast en blijft de reflectie altijd maximaal. Dit levert een substantiële energiebesparing op.
Nu is er nog een lamp in de HID serie en wel de MH lamp ofwel metaalhalogeenlamp. Deze lamp ziet er nagenoeg hetzelfde uit als een HPS lamp, maar heeft een veel hogere kleurtemperatuur tot wel 10.000 graden Kelvin en een energetisch rendement van zo'n 100 lumen per Watt.
De metaalhalogeen lamp is zeer geschikt voor de groei (blauwe spectrum) en niet, zoals de HPS lamp, voor de bloei (rode spectrum). Het gebruik van MH lampen voor de groei en de HPS lampen voor de bloei is een zeer goede combinatie voor donkere ruimten zonder daglicht, waar warmteproductie en stroomverbruik geen probleem is.
Onder de fluorescentie kweekverlichting is de de T-Neon het meest geschikt om planten mee te belichten.
Mede omdat T-Neon lampen te verkrijgen zijn in voor plantbelichting afgestemde lichttemperaturen. De beschikbare varianten zijn 2100K, 6500K en 9500K, welke respectievelijk geschikt zijn voor bloei, groei en stekken belichting.
Vanwege de beperkte lichtintensiteit wordt aangeraden om met T-Neon lampen vlak boven de planten te belichten. Doordat Fluorescentie lampen weinig warmte afgeven is een afstand van enkele centimeters geen probleem en wordt het afgegeven licht maximaal benut.
Op de kweekmarkt verschijnen sinds enige tijd een aantal licht systemen die de concurrentie willen aangaan met de Son-T lampen. Een van deze nieuwkomers is de SL lamp, ook wel spaarlamp genoemd.
De SL kweeklampen zijn in feite grote spaarlampen met dezelfde technologie als de kleinere types, die voor de huiskamer bedoeld zijn.
Het nieuwe aan de bloei spaarlamp is het aangepaste spectrum, waardoor de lamp geschikt gemaakt is voor het belichten van planten tijdens de bloeifase.
© Kweekotheek | 2008 - 2023
